| Scheepstype: | Klipperaak | |
| Vaargebied: | Veenkoloniën en IJsselmeer en later de Zaanstreek | |
| Gebruiksdoel: | Vervoer van turf en hout | |
| Werf en bouwjaar: | Appelo te Zwartsluis, 1908 | |
| Afmeting: | 22,70m x 4,85m | |
| Bijzonderheden: | Braadspil op het voordek |
Geschiedenis
In 1908 loopt de Regina van stapel van de werf Appelo in Zwartsluis. Het schip ging als ‘Regina’ te water en heeft later ‘Verwisseling’ en ‘Twee Gebroeders’ geheten. De eerste eigenaar is niet bekend en ook niet waarom hij het schip heeft gebouwd. We vermoeden dat de Regina in opdracht is gebouwd. Het schip heeft namelijk andere maten dan gebruikelijk is in die tijd. Het schip is vrij kort en de kop is stomp. Is ze voor een specifieke sluis gebouwd? We weten het niet.
We weten wel dat de opdrachtgever over geld beschikte. Zo is de Regina uitgevoerd met “weeldeplaten”. Daar waar het schip als eerste aan de grond loopt bij ondiepte (onder water), zijn aan weerszijden preventief ijzeren platen geklonken. Verder is de betimmering van de roef luxer afgewerkt dan gebruikelijk. En niet alleen de kastdeurtjes in de roef zijn gehout (er is een houtnerfschildering op gezet), maar ook die in het vooronder.
De eerste eigenaar heeft vast een bedoeling gehad met het schip. Maar toch is het schip na drie jaar weer verkocht. Wat is er gebeurd? We weten het niet.
De volgende eigenaar is wel bekend: in 1911 koopt Jan Lambrechts het schip. Hij verkoopt het in 1923 aan Johannes en Gerrit van der Sloot. Zij varen er tot 1959 mee. Eerst met turf in de veenkoloniën en later met hout in de Zaanstreek. Het vaart als een van de laatste schepen nog steeds zonder hulpmotor. Als Johannes in 1970 overlijdt, verkoopt Gerrit het schip.
De nieuwe eigenaar restaureert het schip, als één van de eerste van Nederland en richt het in als woonschip.
Bijzonder detail
Op het voordek staat iets bijzonders: het braadspil. Er zijn meerdere schepen geweest die dit hadden, maar van de meeste is het inmiddels weggehaald. Daarom is het bijzonder dat deze nog op de Regina staat én nog in gebruik is.
Het braadspil op het voordek wordt gebruikt bij het ankeren. Het wordt met een ketting aangedreven door een lier achter het vooronderluik.
Zo werkt het: De ankerketting is drie keer om het braadspil gelegd. Deze drie ‘slagen’ houden de ketting op zijn plek. Afhankelijk van de diepte van het water, legt men achter het braadspil een aantal meters ankerketting klaar. Op het moment dat het anker moet vallen, wordt een borgpen weggetrokken en valt het anker met de klaargelegde meters ketting. De drie slagen om het braadspil kunnen vervolgens slag voor slag lengte krijgen om meer ketting te geven, net zo lang tot het anker houdt.
Scheepstype
Regina is een klipperaak. Dit scheepstype ontstond rond 1900 als een ontwikkeling van de ijzeren uitvoering van de aak door deze van een klipperboeg te voorzien, ofwel als een eenvoudige variant op de binnenvaartklipper door deze van een tjalkachtige of aakachtige achtersteven met aangehangen roer te voorzien. Hieraan ontleent het type de naam: “klipper met een peerdekont”. Klipperaken werden hoofdzakelijk in het Noordoosten van het land gebouwd.
